Optreden Dane Beerling

Optreden Dane Beerling

NATUURLIJK TREEDT DANE BEERLING VAKER OP, MAAR ALLEEN ZIJN OPENBARE LEZINGEN ZIJN VOOR IEDEREEN TOEGANKELIJK

Portret Dane Ind JPG 7cm Dane Beerling

Zijn lezingen in en over de Indotaal Petjok, dé drager immers
van de Indische cultuur, zijn gelardeerd met vele anekdoten en
complete verhalen in Petjok. 

Anderen over Dane Beerling

Yvette Kopijn (Indisch Huis):

‘Tropische verhalen voor bij de kachel: Dane Beerling
Afgelopen zomer was Dane Beerling al in Het Indisch Huis te horen
tijdens een vertelavond rond ‘Indische spookverhalen’. Nog nooit
waren spookverhalen zo hilarisch ! Voor wie die gedenkwaardige avond
gemist heeft, is er een herkansing. Vanavond vertelt Dane Beerling
tropische verhalen voor bij de kachel. 

Dane Beerling, behalve verteller ook beeldend kunstenaar en publicist (zie
www.tjaberawit.com), zet zich in om de Indische vertelcultuur levend
te houden. Door in petjok te vertellen, roept hij de wereld op van de
‘kleine boengs’: de arme en niet door hun blanke vaders erkende
Indo’s.

Dane Beerling is een uniek verteller. Met zijn onnavolgbare
Indische humor en branie weet hij zelfs pijnlijke onderwerpen als
oorlog en bersiap bespreekbaar te maken. Voor wie in deze donkere
dagen nieuwe energie en (Indische) inspiratie wil opdoen is deze
avond een absolute must !’


Rasverteller

 

Pasar Malam Besar 2007, foto’s (details): L. Leupen


De “Lezingen met een Indische achtergrond” van Dane Beerling zijn uniek en oogsten veel succes. Hij voert u mee in de culturele Indische wereld en vermijdt daarbij de overbekende cliché’s. In zijn werk, of hij nu lezingen houdt, of als publicist of als kunstschilder, gaan ernst en luim vaak hand in hand. Bijzonder is zijn ironisch getinte, hilarisch soms, maar deskundige, lezing over de ‘Indotaal’ Petjok Het zit vol met juweeltjes (djiweeltjes) van voorbeelden, verhalen, fragmenten, anekdoten en schetsen in Petjok en waar het schitterende verhaal over de bijna-begrafenis van de soldaat Si Dot onderdeel van is. Hij vertelt ook over de weerstand vroeger in Indië tegen die ‘Indotaal’ van de kant van de Hollanders, waardoor Petjok zich niet heeft kunnen ontwikkelen tot een volwaardige taal, ofschoon Petjok dezelfde potentie had als voor die van bijvoorbeeld het Frans of het Engels, of het aan Petjok verwante Zuid-Afrikaans: Zuid-Afrikaans en Petjok hebben dezelfde Maleise constructie als basis.

Kumpulans, podia, jubilea, verjaardagen enzovoorts.

DE LAATSTE REUZENKIKKER…

‘Dane Beerling mag het officiële deel van de dag openen en hij doet dat door te wijzen op een bijzondere cultuureigenheid uit de Indische periode: het petjok.

“Maar”, zegt Dane, “ik wil beginnen met een waar gebeurd verhaal. Op verzoek”. En hij verhaalt hoe hij als jongen op de veranda een reuzenkikker tegenkwam en het dier onschadelijk maakte: “want hij zag er nogal eetbaar uit. ..”. Opgesloten in de douche. Bij vaders thuiskomst wordt het arme dier geslacht en gegeten. “Er zat behoorlijk veel vlees aan!” Dan krijgen ze te horen het laatste exemplaar van de reuzenkikkers te hebben verorberd. Ontsnapt uit de dierentuin. Einde van een diersoort!

De toon is gezet. Beerling brengt anekdotes, geeft voorbeelden van klanknabootsingen, haalt bekende schrijvers aan om te duiden hoe belangrijk petjok als cultureel erfgoed is. Prof. Wertheim zag ooit het petjok een volledige taal worden zoals bijvoorbeeld het Zuid-Afrikaans. Maar dat is mislukt.

Tenslotte eindigt Dane Beerling met een komisch verhaal over een soldaat die op een kerkhof verdwaalt. Zijn bijdrage oogst terecht veel bewondering.’

Henk Kroon in KAWATBERICHTEN, jaargang 21, juni 2003, nr. 3.


Hieronder:

Inleiding Petjokvoordracht Dane Beerling “Óver en ín Petjok”, gehouden op 16 juni 2004 op de PasarMalam Besar, met als aanbeveling Tjalie’s Choice. De hele voordracht duurde ongeveer een uur.

Als al in Gollan, en haat friesen, Si Bentiet hij haat ook op de ijs. Wah, sijn nuwe schaatsen boleh loh. Als Jaap Eeden fan toen froeher, iye. Maar iya, als hij is op de ijs, Si Bentiet hij fin koud! Gard sijn tonen als bamboe. Maar hij laat niet kennen, en dis hij haat coba, proberen iya. Wahduh, hlad de ijs loh! En toen sijn poten haan weh: hlijen die kan op, en ook die kan. En toen keplèsèt op de ijs tierlijk! Hij fal op sijn nees, en dan ál pèsèk, nóh meer pèsèk.
Al.’
Pèsèk is plat. Maar dat had u al begrepen iye?

Goedenavond dames en heren, fijn dat u er bent.
Mijn plan is om u mee te voeren in de wonderlijke wereld van het Petjok. Ik zal dat zo doen, dat u tegen het eind “Si Dot”, het laatste complete verhaal waarmee ik mijn voordracht lardeer, gemakkelijk zal kunnen volgen. Maar ik wil met het volgende beginnen.

Van Petjok is wel gezegd dat het een monument is dat haar wortels heeft tot in de mestiezencultuur. Maar al in het Indië van de negentiende eeuw gaven de Nederlandse taalpuristen geen cent voor dat monument, men poogde dat alleen maar omver te halen. Vanaf die tijd verkeert het “monument Petjok” in een deplorabele staat, het wachten is op het ogenblik van volledige instorting. Haast is geboden om dat te voorkomen, heel veel haast. Waarom? Omdat Petjok even belangrijk en even eigentijds is als bijvoorbeeld het Fries, het Limburgs, maar ook het Zuid-Afrikaans waar Petjok aan verwant is.

Petjok is hét middel om de Indische cultuur te duiden, toe te passen en te ontwikkelen. Petjok is klankrijk, ’eenvoudig’ van structuur, ongekunsteld aandoend en het leent zich buitengewoon goed voor bijvoorbeeld funk, hip-hop, rap en soul. Maar ze is even geschikt voor andere eigentijdse toepassingen, zoals voor ‘gewone’ poëzie, liederen en liedjes, voor romans, toneelstukken, musicals en opera’s en verhalen; geschreven en verteld. Tjalie Robinson deed dat en ik doe dat. Een taal voor luitjes van ‘toen froeher’, maar zeker ook een taal voor de nazaten van Indischen die het Indisch erfgoed belangrijk vinden.

Nota bene: Petjok is het bindmiddel van de Indische cultuur, het voertuig als het ware waarmee die cultuur ‘zichtbaar’ kan worden gemaakt en ontwikkeld. Red dat monument en maak er weer een levend organisme van. Petjok, een taal met Indische cultuurgeschiedenis die, als we dat willen, voortgezet kan worden en ontwikkeld. We slaan zo misschien meerdere vliegen in één klap.

Hautin wegkijken is in het Maleis boeang muka, wat letterlijk gezicht weggooien betekent.
Twee tantes van me ngobrol hesellih samen.
De ene tante: Eh itu Grace friendín fan jou?
De andere: Wah niet ah, als ek sie gem, mijn hesih ek ha wehhóóien.

Misschien kunnen we, voor wat Petjok betreft, een voorbeeld nemen aan de dichter en Nobelprijswinnaar Derek Walcott die in zijn gedichten creools gebruikt. Daarover zegt Joseph Brodsky, eveneens winnaar van die prijs, dat Walcott dat doet als eerbetoon aan de taal van zijn kindertijd.
Maar het ging Walcott om veel meer dan dat. Het creools in zijn verder in prachtig Engels geschreven gedichten, vertelt vooral een geschiedenis die op geen enkele andere wijze zo compact en diepgaand kan worden verwoord dan in zijn creools. Zelfs met het ’superieure’ Engels red je het niet, ook Walcott niet.
Petjok is eveneens een taal met geschiedenis.
Maar die werd evenals het Creools en bijvoorbeeld het Jiddish gemarginaliseerd. Creools moest plaatsmaken voor goed Engels, Jiddish voor Hifriet, Petjok voor Algemeen Beschaafd Nederlands.

De ‘taalpurist’ Prick van Wely, leraar Nederlands in Batavia, zei over Petjok: ‘De kanker die vreet aan onze taal’.
Petjok werd volgens Adriaan van Dis ‘Het Indo-dialect waar de Nederlander op neerkeek’. Maar Indo’s deden dat tenslotte zelf ook nogal eens.
Van Jiddish zei Ben Goerion, hij was de eerste president van de Staat Israel: ‘Als ik Jiddish hoor, moet ik kotsen!’
Maar Jiddish is in de huidige tijd heel populair aan het worden: in Israel, maar ook in de Verenigde Staten, waar ouders hun kinderen naar scholen laten gaan waar naast Engels Jiddish wordt gegeven. Op universiteiten in de USA wordt Jiddish volop gedoceerd. Ofschoon Hifriet en Engels belangrijke talen worden gevonden, voelen steeds meer Joden zich veel meer thuis a.h.w. in het Jiddish.

Als Petjok, hóe ija?

PROGRAMMABLAD verderop op deze pagina.


Dane Beerling treedt op tijdens kumpulans, op verschillende theaterpodia en tijdens manifestaties, op verjaardagen (bij mensen thuis), ter gelegenheid van jubilea. 

‘Een rasverteller’, noemt een theatereigenaar hem.

Een bezoeker van een voorstelling in Bibliotheek Theater Rotterdam: ‘Het was alsof we bij u thuis op bezoek waren.’

Weer een ander zei in zijn dankwoord: ‘In zijn aantrekkelijke, buitengewoon geestige (Petjok) verhalen gaat het ook over de vele andere aspecten van de Indocultuur en vooral over de Indo-geschiedenis.’

De journaliste Lilian Ducelle (weduwe van Tjalie Robinson): ‘Zo écht weet je Dane, jouw Petjok!’

Vertellen zit Dane Beerling als het ware ‘in het bloed’. Deed hij dat altijd in kleine kring, sinds 1991 kan men zijn optreden bijwonen op bijeenkomsten van o.m. verenigingen en ook op podia van theaters als De Balie en Crea in Amsterdam, verschillende keren in Mini Theater in Haarlem, Bibliotheek Theater in Rotterdam, Pasar Malam Besar in Den Haag en Dunya Festival in Rotterdam.

In Beerlings verhalen – verhalen met een Indische achtergrond in een eigentijdse opvatting – gaan ernst en luim (hilarisch soms) hand in hand. Mild ironische geschiedenissen in miniatuur, gelardeerd met volkse liedjes (uit Indië), een enkele maal met een gedicht en met Petjok. Van die “Indotaal” heeft hij een gedegen kennis en houdt daar – van tijd tot tijd hilarische – lezingen over.

Recensies optredens Dane Beerling

Hans Kwantes in KAWATBERICHTEN nummer februari 2003:

“Na de gado-gado lunch kwam verteller en publicist Dane Beerling aan het woord. We kennen hem allemaal, we weten precies hoe hij ernst en luim weet te combineren. Ook dit keer waren zijn verhalen subtiel gevoelig en toonden steeds de twee kanten van een of een reeks van gebeurtenissen. Als Dane met een ernstig onderwerp bezig was, wist hij op het juiste moment de mensen wakker te schudden met de belofte dat de ‘luim’ gauw (weer) zou komen. Die belofte maakte hij waar door een hilarisch verhaal in Batavia’s Petjok voor te dragen. De bezoekers lagen dubbel, tranen biggelden over hun wangen.”

U kunt Dane Beerling ook bij u, op uw bijeenkomsten laten voordragen. Al vaker is ook gebeurd dat hij verjaardagen (bij iemand thuis) met zijn lezingen opluisterde.

Spreken is silfer, swijhen is hout, mijn liefe kip hij fan mij gout… “Leerzaam”, “Muziek van zijn taal”

‘Na een (…) pauze trad Dane Beerling op. Op zijn eigen wijze. Dane liet ons horen welke rol het Petjok speelde. Het waren vooral de ‘kleine bungs’ – zo werden de arme en niet door hun blanke vaders erkende Indo-europeanen genoemd – die deze taal beheersten. (…) Petjok, aldus Dane, is een intieme taal, niet een taal om revoluties aan te moedigen. Tenslotte leest hij in het Petjok het verrukkelijke verhaal van Si Dot voor. Een groot en warm applaus besloot zijn leerzame aandeel aan het thema (“Wat is een Indo?”, Benteng Beruang).’ Henk Kroon in Kawat Berichten (uitgave KJBB 41/49), waaruit ook het volgende citaat van Eveline Muller stamt. ‘Dane Beerling laat een heel ander deel zien van het Indische leven. Een deel dat niet iedereen even goed kent. Vele van de grappen ontgaan mij (een tweede generatie Indo), omdat ik het Petjok niet beheers. Jammer is dat, maar ik geniet van wat ik wel begrijp, van het plezier van de anderen en vooral van de voordracht. Naast prachtige verhalen van hemzelf (…) geeft Dane een voortreffelijk overzicht van de geschiedenis en de betekenis van het Petjok in onze cultuur (…) Ik geniet (…) van de klanken van de woorden en de muziek van zijn taal.’ De Volkskrant schreef over Dane Beerling: ‘Met grote precisie creëerde iemand de avondlijke duisternis waarin een familie veranda wacht op de toverijen van de “Bami Chinees”.’ Drs J. v. d. Kok, van Indo-afkomst, cultureel-antropoloog, beeldend kunstenaar tevens radiojournalist bij de Wereld Omroep, noemde Dane Beerling in een uitzending ‘bewaarder, verspreider en ontwikkelaar van de Indocultuur’ vanwege zijn publicaties, beeldende werk en zijn optreden.

Zijn publiek heeft lang niet altijd een relatie met het voormalige Nederlands-Indië. Wat af te leiden valt uit het feit dat hij met zijn lezingen niet alleen de ‘Indische podia’ betreedt. Hij wil dat graag ook op uw bijeenkomsten doen.

Klik op Geluidsfragmenten (Petjok) voor geluidsfragment(en) in Petjok.


Kft Vrt tbv Webs < programmaatje 2013


Wilt u dat Dane Beerling zijn lezingen ook bij u houdt? Klik dan op ‘contact’ in de kop bovenaan voor meer informatie.

Beerling treedt alleen op binnen een straal van 50 km gerekend van Amsterdam. Langere reizen brengt hij niet meer op.